Halıda Düğüm Sayımı
Cm başına düşen düğümler boyuna ve enine sayılır sonra da çıkan sayılar birbiriyle çarpılır. Bazen dm2 başına düşen düğümler sayılır, yani; temel ölçü birimi olarak 10 cm alınır. 1 metre başına düşen dikey ve yatay yöndeki düğüm miktarı sayılır ve m2 ‘deki düğüm sıklığı belirlenir.
Sayım yapmak için halının altından enine ve boyuna 10 cm’lik ölçü alınır. Yükseklik olarak, her bir yumru bir düğüm sayılır ama enine bakıldığında yalnız 90 derecelik yığınlar sayılır. Daha sonra sayımın sonucu 100 ile çarpılır ve böylece metre kareye düşen sıklık belirlenmiş olur. Tüm üretici ülkeler halı kalite bildirilerinde onluk sistemi kullanmaz.
Örneğin, “inç” başına düğüm sayısına göre dokuma ayarlaması her iki yönde de gösterilmektedir.
Pakistan halılarında ise, mükemmellik inç kare başına düşen düğüm ile belirlenirken ilk numara atkı yönündeki düğümleri, ikinci numara ise çözgü yünündeki düğümleri verir.
Uzun bir süre, İran Gereh= 6,4 ila 7 cm’i ölçü olarak kullandı. 7 cm ile bir Gereh m2 7×7=49 olur ve m2 ‘ye çevrilir–10.000 cm2 : 49 cm2 = 204,08 dönüşüm faktörü. İran’da Gereh düğümü 1/16 Zar’a eşittir. Ancak, ülkenin tamamında aynı boyutlarda değildir. Rakamlar 102,5 ila 112,5 cm arasında değişir. Eskiden, düğüm sıklığı 30 düğüm/Gereh’di. Dokumada onluk sistem tekniğe uygun olduğundan onluk sistem kullanılmaktadır.
Başka yaygın bir ölçü ise özellikle Tebriz’de dokunan sıra=”Redj”dir. Gereh başına dokunan sıra verilir ve bu da bir 40 “Redj”li bir Tebriz halısında Gereh kare başına 40×40=1600 düğüm olduğu anlamına gelir. Metre kareye bağlı olarak 204,08 dönüşüm faktörü kullanılır. Bu yüzden, 600 düğüm/Gereh kare x 204,08=326.528 düğüm/metre kare.
Çin ise sıra olarak hesaplama yapar. Bir yün halıda atkı ve çözgü yönünde 30 cm başına 90 düğüm bulunur. Dönüşüm formülü ise: 90 x3,28 = 295,20 x 295,20 =87.143 düğüm/m2 ’dir
Düğüm Sayım Grafiği
Kalitesine göre halılarda kaç düğüm bulunur?
Yukarıda da belirtildiği gibi, üretici ülkeler kaliteyi belirlemede farklı tanımlamalar kullanıyor. Aşağıdaki ülke ve eyaletleri için verilen kalite başlığı altındaki rakamlarda ilk rakam atkı yönündeki düğümleri ikinci rakam ise çözgü yönündeki düğümleri göstermektedir.
| Hindistan | Kalite | m2’ye Düşen Düğüm Sayısı |
| 6/45 | 103.400 | |
| 7/40 | 107.200 | |
| 7/50 | 134.000 | |
| 7/60 | 160.800 | |
| 8/60 | 183.700 | |
| 9/60 | 206.700 | |
| 10/60 | 229.700 | |
| 12/60 | 275.600 | |
| 14/70 | 375.00 | |
| 10/80 | 428.600 | |
| Kaşmir | 14/14 | 300.000 |
| 16/16 | 400.000 | |
| 18/18 | 530.000 | |
| 10/20 | 625.000 | |
| 22/22 | 750.000 | |
| 24/24 | 900.000 | |
| Agra | 9/16 | 223.200 |
| 10/18 | 279.000 | |
| 11/19 | 324.000 | |
| Japiur | 13/13 | 262.000 |
| 10/16 | 248.000 | |
| Pakistan | 8/12 | 148.000 |
| 8/14 | 173.600 | |
| 9/16 | 223.200 | |
| 9/18 | 251.100 | |
| 10/18 | 279.000 | |
| 10/20 | 310.000 | |
| 11/20 | 241.000 | |
| 11/22 | 375.000 | |
| 12/22 | 409.200 | |
| 12/14 | 260.400 | |
| Çin | 90 | 87.100 |
| 120 | 154.900 | |
| 130 | 181.800 | |
| 150 | 242.000 | |
| 180 | 348.600 | |
| 200 | 430.300 |
Kalite Halıda 10 cm enine giren çözgü teli ile 10 cm boyuna giren ilme sıra sayısıdır. 10 cm deki çözgü teli sayısı ile 10 cm deki ilme sıra sayısının çarpımı bize 1 desimetre karedeki toplam ilmeyi (düğümü) verir. Diğer bir ifadeyle, 1 desimetre (dm) karedeki ilme sayısı, o halının kalitesini gösterir.
Örneğin: Kalite: 26×33 dediğimizde, bu iki rakamdan birincisi olan 26 sayısı, halının 10 cm (1 dm) enine giren çözgü teli sayısını; ikinci rakam olan 33 ise halının boyuna olan 10 cm (1 dm) deki ilme sıra sayısını gösterir. Bu iki rakamın çarpımı ise 1 dm. karede iki toplam ilmeyi verir. 26×33=858 ilme.
Halının tipi, boyutları ne olursa olsun; kalite hesaplamalarında hep aynı yol takip edilir. Ebatta verilen ilk rakam daima halının enini, ikinci rakam ise halının boyunu ifade eder.
Kalitenin ilk rakamı ile ebadını ilk rakamının çarpımı halıdaki toplam tel sayısını verir. Kalitenin ikinci rakamı ile ebadın ikinci rakamının çarpımı o halının toplam sıra sayısını verir. Bulunan tel sayısı ile sıra sayısının çarpımı ise; halıdaki toplam ilme düğüm sayısını gösterir.
Halının alanı ise; En ebadı ile Boy ebadının çarpımıyla bulunur. Verilen ebatlar cm. biriminden ise, sonuç cm2 ’dir. Dm ise sonuç dm2 ’dir. Ebatlar metre (m.) olarak verilmişse sonuç metrekare (m2 ) olacaktır. Ama halıcılık da hesaplama işlemleri genellikle desimetre üzerinde yapılır.