İPLİKTE YAĞ KONTROLÜ

İplikte % Yağ Miktarı Tespiti

Spin finish yağı, preparasyon yağı, bitim yağı, koruma yağı avivaj gibi isimler altında tanımlanan yağlar; suni ve sentetik liflerin üretilmelerinden hemen sonra lifin yüzeylerine verilip yüzeyin kaplandığı ve life anti-statik özellikler kazandıran yağlardır.

Yağın özellikleri, lifin malzemesi, lifin daha sonra göreceği işlemler tarafından belirlenir.

Filament ipliğin üretimi veya daha sonraki işlemleri sırasında, filamentlerin kopma eğilimleri son derece yüksektir. Filament ve iplik kopmalarını belli başlı nedenleri; yüksek iplik gerginliği, zayıf filament kohezyonu veya ipliğin kılavuzlarla temas eden yüzeylerinde aşırı aşınmalardır. Bu sorunlar sürtünme, statik elektrik oluşumu, yüzey aşınmaları sonucunda oluşur. Yağ, genellikle ipliğin üretimi sırasında iplik daha bobin hâlinde sarılmadan hemen önce ipliğe verilir. Verilen yağ, yağlayıcılık, antistatik kontrol, kohezyon, oksitlenme önleyici, viskozite kararlılığı gibi özelliklere sahiptir.

İpliğe yağ uygulaması ile ipliğin kopma uzaması % 30’lara kadar inmiş, buna karşın özgül mukavemette ise artmalar gözlenmiştir.

Test Metodu

İplik ve fitile uygulanan % yağ miktarını tespit etmektir.

Yağ Testi İçin Kullanılan Araç Gereçler

• Çıkrık
• Hassas terazi
• Yağ kabı
• Pens
• Cam tüp
• Hazne
• Musluk
• Etüv
• Numune koyma tablası
• 150 ml metanol
• Buhar kazanı
• Eldiven
• Gözlük

Testin Yapılışı

Test yapılacak yağ kapları öncelikle sıcak ve sabunlu suyla yıkanarak kurutulur. Kapların üzeri numaralıdır. Boş kap darası hassas terazide alındıktan sonra kap numarası ve darası deftere kaydedilir.

1: Numune iplik alınır, hassas terazide tartılır (Numune ipliğin ağırlığı yaklaşık 10 g civarında olmalıdır.).

Resim 6.2: Buhar kazanı

2: Temiz olan kap buhar kazanı üzerine konur.

Resim 6.3: Cam tüp

3: Suyun kaynar vaziyette olması gerekir. Alınan numune cam tüp içerisine yerleştirilir.

Resim 6.4: Askılık

4:  Tüp buhar kazanı üzerinde bulunan askılıklara takılır. Tüpün alt kısmına musluk yerleştirilir. Üst tarafına ise hazne takılır. Sıcak buharla metanolün, numune içindeki yağı sökmesi sağlanır.

Resim 6.5: Hazne ve metanol

5: Hazne içerisine numune içerisindeki yağı sökmek amacı ile 150 ml metanol konur.

Resim 6.6: Yağlı kap

6: Saniyede 2 damla metanol cam tüpe akacak şekilde musluk ayarlanır. Metanol sıcak buharın etkisi ile çözünür. Metanolün bitmesi beklenir.  Metanol bitince yağlı kap buhar üzerinden maşa ile tutularak numune koyma tablasına alınır

Resim 6.7: Kabın etüve yerleştirilmesi

7: Numune 100 ± 5 º C’deki etüvde 10 dk bekletilir.

Resim 6.8: Kabın tartım işlemi

8: Etüvden çıkan kap soğumaya bırakılır ve kabın altı temiz bir bezle silinerek terazide tartılır.