Teknoloji geliştikçe mamul üretimi, çarpıcı bir biçimde değişmiştir. Etkili bir şekilde çoşku veren gelişmeler yaşanırken buna karşılık kârlılık düşmüş ve genel giderler dramatik bir şekilde artmıştır.
Günümüzde teknoloji son derece hızlı bir şekilde gelişmekte özellikle yeni teknolojilerine çağdaş üretim yöntemlerinin kullanılması, günümüz sanayi işletmelerindeki üretim ortamlarını geçmiştekilerden farklı hale getirmektedir.
Bilgisayar kullanımı ve otomasyon artışı ile geleneksel emeğe dayalı üretimden sermaye yoğun (makine ağırlıklı) bir üretim ortamına doğru hızlı bir geçiş yaşanmaktadır.
Yaşanan hızlı teknolojik değişim, etkisini sadece üretim sistemleri üzerinde göstermemiş, aynı zamanda işletmelerin maliyetlendirme yapılarının da değişmesini zorunlu kılmıştır. Bu etkileşim sayesinde işletmeler, maliyet yapılarının değişen teknolojiye uygunluğunu sağlayabilmek amacıyla yeni maliyetlendirme sistemlerine ihtiyaç duymuşlardır.
Gerçekten de, yeni üretim ortamlarında kullanılan emeğin azalmasıyla birlikte geleneksel olarak en önemli maliyet unsuru olarak bilinen ve maliyetlendirme sürecinin önemli bir dayanağını teşkil eden direkt işçilik maliyetleri azalmış, önemini yitirmiştir. Bunun tersine genel üretim maliyetlerinin önemi ve tutarı artmıştır. Bunun anlamı, üretim maliyetleri içerisinde direkt maliyet unsurlarının azalması, endirekt unsurların artmasıdır.
Günümüzde bir işletmede maliyetlerin; %10’unu direkt işçilik, %55’ini malzemeler, %35’ini ise genel üretim giderleri oluşturmaktadır. Bu yüzden maliyet dağıtımının tek bir dağıtım ölçütüne özellikle de direkt işçilik saatine göre yapılmasının ne kadar yanlış olduğu bu oranlardan da görülebilmektedir.
Maliyetlendirme
Üretim yapan işletmelerde üretimin gerektirdiği her türlü değer hareketlerini kayıt eden, sınıflayan, rapor eden ve yorumlayan, maliyetleri üretilen mal türü ve miktarına göre hesaplayan çalışmaların tümüdür.
Maliyelendirmenin amacı;
- Üretilen malların birim maliyetini hesaplamak
- Gider kontrolüne yardımcı olmak
- Planlamaya yardımcı olmak
- İşletmede alınacak özel kararlara yardımcı olmak
Üretim Süreci
Üretim süreci
Maliyetlendirme Yöntemleri
- Maliyetin kapsamını belirleyen yöntemler
- Tam maliyet Yöntemi
- Normal maliyet yöntemi
- Değişken maliyet yöntemi
Maliyet yöntemi
- Maliyetlendirme zamanını belirleyen yöntemler
- Fiili maliyet yöntemi
- Tahmini maiyet yöntemi
- Standart maliyet yöntemi
Maliyet akışı
- Maliyetlendirme şeklinin belirleyen yöntemler
- Sipariş maliyet yöntemi
- Evre maliyet yöntemi
Dönem maliyeti ve üretim maliyeti
Genel İmalat Maliyetleri
- Endirekttir.
- Heterojendir.
- İstikrarsızdır.
- Tahmini zordur.
- Sahipsizdir.
- Davranışları bozuktur.
GİM’lerin sınıflandırılması
- Endirekt malzeme maliyetleri
- Endirekt işçilik maliyetleri
- Amortismanlar (duran varlıkları kullanma maliyetleri)
- Kiralar
- Elektrik, su, telefon, yemek vb.(dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler)
- Sigortalar (risk maliyetleri)
- Sosyal maliyetler
- Çevresel maliyetler
- Vergiler