Dokuma Tekniği ile Kumaş Oluşumu

Bir dokuma kumaş oluşumu için üç temel harekete ihtiyaç vardır. Bunlar sırasıyla ağızlığın açılması, açılan ağızlık içine atkı ipliğinin atılması ve atılan atkı ipliğinin kumaş yüzeyine sıkıştırılmasıdır.

Bu üç temel hareketin yanı sıra çözgünün salınması ve dokunan kumaşın sarılması işlemlerine de gereksinim vardır.

Ağızlık Açma Nedir?

Dokunacak kumaş için hazırlanmış olan armür planına göre hareket etmesi gereken çerçeveler yardımıyla üstte olması gereken çözgü ipliklerinin yukarı kaldırılması sonucu çözgüler, iki gruba ayrılarak atkının geçebileceği bir boşluk oluşur. Oluşan bu boşluğa ağızlık, yapılan işleme ise ağızlık açma işlemi denir.

Resim 2.1: Ağızlık açma

Atkı Atma Nedir?

Atkı masurasına sarılı olan atkı ipliğini üzerinde bulunduran mekiğin, ağızlık içerisinden geçirilmesi işlemine atkı atma denir. Yapılan bu işlem sayesinde atkı ve çözgü ipliklerinin bağlantı yapması sağlanmış olur.

Resim 2.2: Atkı atma

Tefe Vurma Nedir?

Çözgü iplikleri arasına yerleştirilmiş olan atkı ipliklerinin tefe ve tarak yardımıyla kumaş yüzeyine yanaştırılarak sıkıştırılması işlemine tefe vurma ya da tefeleme işlemi denir. Yapılan bu üç temel hareketin tekrar ettirilmesi suretiyle kumaş dokuma işlemi gerçekleştirilir.

Atılan her atkıyla kumaş yüzeyi dokuma tarağına yaklaşması nedeniyle ağızlık kısmı daralacağı için dokunan kumaşın çekilerek sarılması ve çözgünün de aynı oranda salınması gerekmektedir.

Resim 2.3: Tefe vurma

Atkı Hazırlama İşlemi

Atılacak olan atkı ipliğinin masura üzerine sarılması işlemine atkı hazırlama işlemi denir. Bu işlem masura sarma aparatı ya da elle yapılmaktadır. Atkı atımı sırasında düzgün bir sağılımın gerçekleşebilmesi için atkı ipliğinin masura üzerine eşit oranda ve paralel bir şekilde sarılması gerekir.

Resim 2.4: Atkı hazırlama

Kumaş Dokumada Oluşabilecek Hatalar

Numune kumaş dokunurken oluşabilecek hatalar şunlardır:

Armür planına göre atkı atılmaması sonucu örgü hatası
Atkı atımı sırasında atkının gevşek bırakılması ya da fazla çekilmesi sonucu kenar hatası
Tefenin eşit basınçla vurulmaması sebebiyle kumaş sıklığı hatası
Atkı renk sırasına dikkat edilmemesi nedeniyle renk hatası
Kopan çözgünün bağlanmamasından dolayı kumaş boyunca tel boşluğu hatası
Ağızlığın yanlış açılması nedeniyle aynı ağızlığa ikinci atkının atılması ile oluşan atkı hatası
Dokuma esnasında kopan çözgü ipliklerinin yanlış gücülerden ya da tarak dişlerinden geçirilmesi sonu tahar hatası

Numune Dokuma Tezgâhından İş Almada İzlenecek Yollar

Numune dokuma tezgâhlarında dokunan kumaş, istenen uzunluğa gelmesi sonucu kesilerek çıkarılır. Bu işleme, iş alma adı verilmektedir. İş almada işlem sırası şu şekilde sıralanabilir:

Resim 2.4: İş almada izlenecek yollar

Çözgü iplikleri, tarak ve çerçeveler arasından kesilir.
Dokunan kumaş çekilerek gücü gözlerinden ve tarak dişlerinden çıkarılır.
Kumaş levendi ters istikamette döndürülerek üzerinde sarılı olan kumaş boşaltılır.
Levende bağlı bulunduğu yerden kesilerek tezgâhtan çıkarılır.
Çıkarılan kumaş temizlenip her iki ucunda oluşan saçaklar kesilerek eşitlenir.
Saçaklar bağlanarak işlem tamamlanır.