Jüt, Corchorus capsularis, Corchorus olitorius, Ihlamurgiller (Tiliaceae)
Tropik bölgelerde yetişen, 2-4 m. yüksekliğinde tek yıllık lif bitkisi. Vatanı Doğu Hindistan’dır. Tekstil lifi elde etmek için yetiştirilir.
Jüt bitkisi, işlendikten sonra bile doğal parlaklığını korumasından dolayı çoğu zaman “Altın Elyaf” ünvanıyla da anılır. Jüt, anti-statik kalite özelliğiyle çalışılması kolay bir bitkidir. Hava koşulları itibariyle Ganj nehri kıyıları en ideal jüt yetişme bölgesidir.
Ticarette kullanılan jüt, iki cins bitkiden elde edilir: Birisi, beyaz jüt diye bilinen ve daha hafif olan Corchorus capsularis, diğeri ise daha yumuşak ve güçlü olan tür Corchorus olitorius’tur. Bu bitkilerin bir sene içerisinde boyu 2-4 metreye ulaşır. Tabii olarak Hindistan’da yetişir. Çin ve Malezya’da yetiştirilmeye başlanmıştır. Colitorius cinsi Akdeniz ülkelerinde de tanınmış ve yetiştirilmeye başlanmıştır. Amerika’ya ulaşması ise 1870’li yıllara rastlar. Amerika’da Teksas ve Güney Carolina eyaletlerinde üretilmektedir. Jüt ürünleri toprakta kolayca çözünür ve organik yapısı nedeni ile toprağı zenginleştirir. Yandığında dumanları toksik olmayıp herhangi bir artık bırakmaz. Dünya jüt üretiminin hemen hemen hepsi Hindistan’a ve Pakistan’a aittir.
Jüt kumaş örneği
Jütün gövdesinde lif hücreleri demetler halinde bulunur. Jüt lifinin üretimi, çürütme yöntemi ile yapılır. Çürütme sonunda lif demetleri gövdeden elle soyularak ayrılır. Liflerin boyu 18-25 cm.’dir. Kabuklar içinden lifler çıkarılıp serilerek kurutulur. İlk elde edildiğinde açık sarı olan lifler zaman geçtikçe açık kahverengiye döner. Bundan sonraki işlemlere fabrikalarda makinelerle devam edilir. Pamuk ipliği üretiminde olduğu gibi taraklardan geçirilerek temizlenir, tamamen liflerine ayrılır, bobinlere ip olarak sarılır. İp kalınlıkları maksada göre değişiktir. Kabukları ve liflerinden istifade edilir.
Jüt renkli kumaş örneği
Jüt’ün tekstil sanayisindeki önemi, liflerinin çok ince oluşundandır. Ayrıca çok ucuza yetiştirildiği için de ekonomik ve iktisadidir. Esnekliği azdır, dayanıklılığı keten ve kenevirden daha düşüktür, Jüt lifinin büyük bir kısmı halat, çuval, ip, sicim ve örtü kumaşları, yapımında kullanılır. Jüt bitkisinden elde edilen elyaflarla üretilen ve geri dönüşümlü çevreci özellikleriyle dikkat çeken halılar bugünlerde yükselen bir değer. Jüt lifi üretiminde Bangladeş, Hindistan ve Pakistan’ı; Brezilya, Tayvan takip eder